اسباببازیهای متناسب با سن کودک علاوه بر ایمن بودن میتوانند سرگرمکننده هم باشند. اگر به کودک یک اسباببازی جدید بدهید - تقریباً هر اسباببازی - بهاحتمالزیاد بچه با داشتن همان اسباببازی احساس خوشبختی میکند. وقتی صحبت از اسباببازی برای نوزادان و کودکان میشود، کودکان وسواس به خرج نمیدهند ولی والدین باید با دقت بیشتری عمل کنند.
گرچه اسباببازیها فراتر از وسایلی برای بازی هستند. این وسایل درحالیکه باید سرگرمکننده باشند، باید متناسب با سن کودک، محرک و ایمن نیز باشند. دکتر ویکی پاناکسیون، روانشناس کودک و بنیانگذار موسسه "فرزندپروری بهتر" ، میگوید: «بازی در رشد اجتماعی، روحی، جسمی و عاطفی کودکان بسیار مهم است و باید به اسباببازیها بهعنوان ابزار یادگیری تکاملی نگاه کرد.»
هنگام انتخاب اسباببازیهای متناسب با سن نوزادان یا کودکان، این نکات را به خاطر بسپارید:
اسباببازیهای ساده را انتخاب کنید.
اسباببازیهایی که کارهای زیادی انجام میدهند به کودک اجازه نمیدهند از تخیل خودش استفاده کند. عروسکها و حیوانات عروسکی پولیشی که صحبت میکنند یا آواز میخوانند یا بچهها را وادار میکنند تا دکمههای خاصی را فشار دهند، اساساً مسئولیت وضعیت بازی را بر عهده میگیرند، درحالیکه کودک باید هدایتگر بازی باشد. پاناکسیون میگوید: «وقتی یک اسباببازی بیشازحد خاص باشد، محدودکننده است و توانایی استفاده از تخیل را از کودک سلب میکند. بهترین اسباببازیها اغلب سادهترین اسباببازیها هستند - مانند بلوکها - زیرابه کودکان اجازه میدهند خلاق و خودجوش باشند.»
برای اسباببازیهای الکترونیکی و بازیهای ویدیویی محدودیت تعیین کنید.
ما در عصر الکترونیک زندگی میکنیم و هر پدر و مادری که فکر میکند میتواند فرزندش - حتی یک کودک نوپا - را برای همیشه از کامپیوتر و مواردی ازایندست دور کند، خودش را گول میزند؛ اما تعیین محدودیت، بهخصوص برای خردسالان بسیار مهم است. تحقیقات حاکی از آن است که اسباببازیهای الکترونیکی چندین خطر احتمالی برای سلامتی و رشد کودکان ازجمله کاهش شنوایی (اسباببازیهایی که صدای بلندی دارند)، افزایش وزن (بیتحرکی هنگام بازی) و تأخیر در تکلم و رشد به وجود میآورند. یک مطالعه اخیر در دانشگاه تمپل نشان داد که اسباببازیهایی که کودک هیچ کاری جز تماشای آنها انجام نمیدهد، یک سبک یادگیری منفعل را ایجاد میکنند که میتوانند در یادگیری تفکر مستقل اختلال ایجاد کنند.
دکتر لیندا کرو، استاد برنامهی علوم ارتباطات و اختلالات در دانشگاه ایالتی کانزاس، میگوید: الکترونیک همچنین میتواند بر میزان توجه کودک تأثیر بگذارد. «در اسباببازیهایی که چراغ چشمکزن و تغییرات و حرکت مداوم دارند، لازم نیست کودک به برای مدت طولانی به یکچیز توجه داشته باشد. کودکانی که بهطور مکرر از این اسباببازیها استفاده میکنند، هنگام تمرکز روی چیزی مانند کتاب یا اسباببازی غیر متحرک با مشکل مواجه میشوند.»
طبق نظر آکادمی طب کودکان در آمریکا، کودکان زیر 2 سال اصلاً نباید تلویزیون تماشا کنند یا بازیهای رایانهای انجام دهند. کودکان بالای 2 سال باید «زمان استفاده از تلویزیون و بازیهای رایانهای» را به 2-1 ساعت در روز محدود کنند.
در یکزمان فقط چند اسباببازی را در دسترس کودک قرار دهید.
پاناکسیون در گفتگو با وبسایتی پزشکی میگوید: "من کودکانی را دیدهام که خیلی زود به آنها اسباببازیهای زیادی داده میشود و بچهها برای تمرکز روی هر یک از این اسباببازیها دچار مشکل میشوند." او پیشنهاد میکند که والدین بهطور نوبتی اسباببازیها را درون جعبه یا اتاق بازی کودک بچرخانند و پس از چند هفته که بچهها حس میکنند آن اسباببازی تازه است، آن را دوباره داخل جعبهی اسباببازی بگذارند. اگر کودک شما چندین اسباببازی از یک نوع مشابه دارد، بگذارید قبل از معرفی دیگری، یکی را کاملاً کشف و بررسی کند. بهعنوانمثال، بچهها بهطور همزمان به پنج نوع مختلف جورچین شکلها نیاز ندارند.
پاناکسیون میگوید مراحل مختلف رشد و نمو میتواند از طریق همان اسباببازی صورت بگیرد، بنابراین در تعویض اسباببازیهای قدیمی با اسباببازی جدید عجله نکنید. برخی از اسباببازیهای اصلی، مانند بلوکها، اهداف رشد بسیار زیادی رادارند که والدین نباید آنها را سریع تعویض کنند و به سراغ چیز «جدیدتر» بروند. بهعنوانمثال، نوزادان میتوانند بلوکها را نگهداشته و رشد و هماهنگی عضلات را ایجاد کنند. با رشد کودک، بلوکها به پیشرفت مهارتهای دیگر مانند ماندگاری شیء (این مفهوم که حتی در صورت دور بودن از دید، یک جسم در آنجا وجود دارد)، روابط فضایی، زبان، تخیل، خلاقیت و استفاده از اصول ساخت، برنامهریزی و ساختمانسازی کمک میکنند. همچنین استفاده از بلوک با خواهر و برادر یا دوستان، تحمل ناامیدی و همکاری با دیگران را آموزش میدهد.
اسباببازیهای متناسب با سن را انتخاب کنید.
کودکان از اسباببازیهایی لذت میبرند که بتوانند بر آنها مسلط شوند و برای مرحلهی خاصی از رشد آنها مناسب هستند. در اینجا چند پیشنهاد برای انواع اسباببازیهایی که کودکان با گذراندن مراحل مختلف رشد از آنها بیشتر بهره میبرند، آورده شده است:
6-0 ماهگی: نوزادان شیفته حرکت، صداها و تصاویر سادهی سیاهوسفید هستند. آنها بدن خود را کشف میکنند، روی هماهنگی چشم و دست، رسیدن به چیزی و محکم گرفتن آن کار میکنند. اسباببازیهای مناسب سن نوزادان عبارتاند از: اسباببازیهای متحرک، جغجغه، جعبههای سرگرمی و هر چیزی که بتوانند آنها را بگیرند، به آن ضربه بزنند، بکشد، لگد بزند، فشار دهد یا تکان دهد.
8-6 ماهگی: نوزادان بزرگتر میتوانند اسباببازیهای کوچک را در دست بگیرند. آنها در حال آموختن در مورد علت و معلول هستند و برای تسلط بر آنها فعالیتها را بارها و بارها تکرار میکنند. آنها همچنین دوست دارند اسباببازیها را از دستی به دست دیگر و به داخل و خارج از ظروف منتقل کنند. بسیاری از کودکان بزرگتر از همان اسباببازیهای نوزادان به روشهای جدیدتر استفاده میکنند.
18-8 ماهگی: در این سن نوزادان شروع بهپیش بینی نتایج میکنند، درباره هدفی تصمیم میگیرند و بهعمد برای تحقق عملی اقدامی انجام میدهند. آنها همچنین با اندازه، شکل و فضا شروع به آزمایش میکنند. اسباببازیهای متناسب با این سن شامل اسباببازیهای هل دادنی / کشیدنی، بلوکها، لیوانهای تودرتو، بازی پرتاب حلقهها، جورچین شکلها و اسباببازیهایی هستند که بهسادگی جدا میشوند.
24-18 ماه: کودکان نوپا از بازی «نمایشی» لذت میبرند. این سن زمان معرفی لباس مبدل، عروسکها، وسایل آشپزخانه و ماشینهای اسباببازی، کامیونها و اتوبوسهای مدرسه است.
2-4 سال: بچهها در طول سالهای پیشدبستانی در مورد معاشرت چیزهای زیادی میآموزند و انجام بازیهای نمایشی را ادامه میدهند. مجموعههای خانهها و مزرعههای مینیاتوری به آنها امکان میدهد تخیل را تمرین کنند، درحالیکه مداد رنگیهای بزرگ، رنگهای انگشتی و خمیربازی به رشد خلاقیت آنها کمک میکنند. همچنین کودکان در کل مهارتهای حرکتی ظریف و درشت در این دوره به دستاوردهای بزرگی میرسند؛ بنابراین جورچینها، لگوهای بزرگ، بلوکها و سایر اسباببازیهای ساختمانسازی کاملاً مناسب این سن هستند. سروصدا همیشه جذاب است، بنابراین کودکان کم سن و سال عاشق طبل و اسباببازی چکش و میخ هستند.
دیدگاه شما